शैक्षिक जीवनका अनुभवहरु (२६ )

२०७१ चैत २८ गते शनिवार

सामुदायिक विद्यालयमा सम्पन्न र मेधावी आमाबाका सन्तान भर्ना 

सामुदायिक विद्यालयहरुमा हुंने खाने अभिभावकहरुका सन्तति प्राय: नगन्य रुपमा मात्र भर्ना भएको पाइन्छ । विशेष गरी काठमाण्डौं उपत्यकाका विद्यालयमा यस्तो दृश्य देखिन्छ । अन्य घना वस्ती भएको सहर पनि यो समस्याबाट अलग छैन ।

सामुदायिक विद्यालयलाई ” मालिकका विद्यालय” भने पनि फरक नपर्ला ।अर्थात मालिकहरुले आ-आफ्ना घरमा काम गर्ने वालवालालाई भर्ना गर्न ल्याउने स्थान हो । उनीहरु आफ्ना सन्तानलाई भने निजी बोर्डिंग स्कूलहरुमा भर्ना गरेर पढाउँछन् । यसो गर्ने महानुभावहरुमा शिक्षक वर्ग, निजामति कर्मचारीहरु, संस्थानका कर्मचारी, सैनिक र  प्रहरी हाकिमहरु अग्र स्थानमा पर्दछन् । अझ प्रहरी र सेनाकालागि छुट्टा-छुट्टै विद्यालयहरु स्थापित छन् । राज्य आफैले समाजमा विभेदकारी नीति अपनाएर विद्यालय / कलेज चलाउँछ ।

Meritocracy – धनाढ्य र विशिष्ट मेधावी स्तर भएकाहरुले विशिष्ट विद्यालयमा पढाउने सुविधा र अधिकार – तथा Human Rights – आफूलाई मन पर्ने विद्यालयमा पढाउन पाउने मानव अधिकार जस्ता सिद्धान्तको दुहाइ दिनाले पनि उपरोक्त स्थिति आएको हो ।

कर्मचारीका  घर पायक कार्य स्थल र वालवालिकाहरुको स्तर अनुसारको विद्यालय त्यहाँ भएसम्म त्यसै विद्यालयमा आफ्ना सन्तानलाई भर्ना गर्नु पर्ने नीति राज्यले अपनाउनु पर्दछ । यसकोलागि आकर्षक छात्रवृत्ति र प्रोत्साहन समेतको व्यवस्था ऐन नियममा उल्लेख गर्नु वाँछनीय हुन्छ । त्यसपछि सामुदायिक विद्यालयहरुमा आर्थिक रुपमा सम्पन्न र मेधावी आमाबाका छोराछोरी पनि पढ्न आउन थाल्ने छन् ।

शैक्षिक जीवनका अनुभवहरु (२५ )

२०७१ चैत २७ गते शुक्ररवार 

वार्षिकोत्सवको रमझम

२०७१ चैत २८ गते पशुपति मित्र माध्यमिक विद्यालय,चावहिल,काठमाण्डौंको ६८ औं वार्षिकोत्सव हो । 

यसको भव्य सफलताकोलागि हार्दिक मंगलमय शुभकामना अर्पण गर्दछु । वधाइ छ मेरो , उत्तीर्ण हुंने सबै प्यारा छात्रछात्राहरुलाई । वधाइ ज्ञापन गर्दछु , सम्मानित हुनु हुंने शिक्षक मित्र सबैलाई र पुरस्कृत हुने विद्यार्थीहरूलाई ।

उपत्यकादेखि बाहिर मुकाम रहेको र फत्ते नगरि नहुंने कामले गर्दा निम्ता मान्न उपस्थिति हुंन सकिन । क्षमा प्रार्थी छु । विद्यालय परिवारसंग । मेरा भरखरै-भरखरै साथ छुटेका सहकर्मीहरुसंग ।

एक शैक्षिक सत्रको विद्यार्थीहरुको परीक्षाफल प्रकाशन ,विभिन्न विधामा जेहेन्दार छात्रवृत्ति वितरण, अतिरिक्त कार्यकलापमा उत्कृष्ट स्थान ल्याउनेहरुलाई पुरस्कार वितरण, दीर्घ सेवा गर्ने गुरु / गुरुमाहरुलाई सम्मान, छात्रवृत्ति दाताहरुलाई कदर र सम्मान आदि यस दिनका रमझम हुंन् ।

अभिभावकहरुको पातलो उपस्थिति भएपनि प्रधानाध्यापकले गुनासाहरु पोख्ने परम्परानै भएकोछ । सामुदायिक विद्यालयका अभिभावकहरुलाई सधैं असार पन्द्र हुन्छ, तिनलाई काममा जान । तर बिडम्बना यस्तो देखिन्छ कि एउटै बाआमाका छोरा बोर्डिंगमा र छोरी सरकारी स्कूलमा भर्ना गर्ने प्रायः चलन छ ।निजामति कर्मचारीका सन्ततिहरुको त कुरै गर्न परेन, यहाँ ।  बोर्डिंगको वार्षिकोत्सवमा बाआमा दुबै दिनभरि नै कार्यक्रममा सहभागी भएर छाती फुलाइ फर्कन्छन् । तर छोरीको स्कूलमा आफन्तीलाई रिजल्ट लिन पठाउँछन् । सक्की गो नि ” छोराछोरी बराबरी” को लोभलाग्दो नाराबाजी ।

शैक्षिक जीवनका अनुभवहरु (२४)

२०७१ चैत २६ विहिवार 

दैनिक / मानसिक पाठ योजना 

दैनिक पाठ योजना बनाएर कक्षा शिक्षण गरिएमा बढी प्रभावकारी हुन्छ । नयाँ नियुक्त भएका शिक्षकहरुको हकमा कम्तीमा दुई वर्ष र बढीमा चार वर्षसम्म लगातार पाठ योजना बनाएर पढाउने गरे, गराएमा शिक्षकमा दक्षता आउँछ । यो दक्षताले पाठ्यक्रममा आमूल परिवर्तन न आएसम्म काम दिन्छ ।सफल  पाठ योजना निर्माण र कार्यान्वयन शिक्षकले दैनिक पढाउनु पर्ने पिरियड संख्यामा पनि भर पर्दछ । दैनिक ५-६ पिरियड पढाउनु पर्ने बाध्यता भएका शिक्षकहाट पाठ योजनाको अपेक्षा गर्नु हुंदैन । त्यस्तो अवस्थामा शिक्षकले मानसिक पाठ योजना ( Mental Lesson Plan ) को आधारमा कक्षा शिक्षण गर्ने बानी बसाल्न सके वेस हुन्छ ।

१ / मैले हिजो के र कहाँसम्म पढ़ाएँ;

२ / पुनरावृत्तिकोलागि के गर्ने, आज के पढाउने;

३ / के शैक्षिक कार्यकलाप गराउने;

४ /  मूल्याँकनकोलागि के के सोध्ने; र

५ / गृह कार्यनिमित्त के दिने ?

आदि बुंदाहरु मनमस्तिष्कमा सोंचेर कक्षा प्रवेश गर्नु नै Mental Lesson Plan बोकेर जानु हो ।